Gizem Ortakaya Psikolog

Kişilik bozukluğu olan kişiler hastalığının farkında olmadıkları için kendi başlarına tedavi yolu aramazlar ve sonuç olarak hastaların birçoğu tedavi edilmez. Tedavi almama nedenlerinden biri de, kişilik bozukluğu olan birçok insanın, aynı zamanda hayatlarına normal şekilde devam edebilmesidir. Kişilik bozukluklarının çoğu, geç teşhis edilmesi sebebiyle uzun süredir devam etmektedir bu tip hastaların tedavisi çok zordur. Bununla birlikte tedavi edilen birçok kişilik bozukluğuna sahip hastalarda, rahatsız edici semptomların hafiflediği görülmektedir. Tedavi kişilik bozukluğunun türüne bağlı olarak değişebilir, ancak psikoterapi (danışmanlık) tedavinin ana unsurudur. Bazı durumlarda, ortaya çıkabilecek aşırı atakları tedavi etmek için ilaç kullanılabilir. Kullanılabilecek ilaçlar arasında antidepresanlar, anti-psikotikler, anksiyolitikler, dengeleyici ve atakları önleyici ilaçlar kullanılır. Psikoterapi tedavisinde, hatalı düşünce kalıplarının değerlendirilmesi, yeni düşünce ve davranış kalıplarının öğrenilmesi amaçlanmaktadır. Terapi aynı zamanda başa çıkma ve kişiler arasındaki ilişki becerilerini geliştirmeyi amaçlar. Kişilik bozukluğunun tedavi edilmemesi durumunda durumun kötüye gidebileceği göz ardı edilmemelidir. Kişilik bozukluğuna sahip olan kişiler ilerleyen dönemlerinde alkol ya da uyuşturucu kullanabilir, şiddete meyilli olabilir, hastaneye yatırılabilir, kendine veya çevresindeki insanlara zarar verebilir. Eğer, aileniz veya çevrenizden birinde kişilik bozukluğu varsa, en etkili şekilde nasıl destek ve teşvik sağlayabileceğinizi öğrenmek için bir psikoloğa danışabilirsiniz.

Lohusa depresyonu, annelerde doğum sonrası şiddetli ve uzun süren olumsuz duygulara neden olan bir sağlık sorunudur. Lohusa depresyonunun bazı temel belirtilerini yazımızın devamında bulabilirsiniz. Lohusa depresyonu mutlaka ilk doğumda değil, sonraki doğumlarda da baş gösterebilir. Genellikle bebek doğduktan 1 ya da 3 hafta sonra başlar, ancak bazı kadınlarda birkaç ay, hatta bir yıl sonra bile başlayabilir. Lohusa depresyonu hangi sıklıkta görülür? Düşündüğünüzden daha sık görülebilir. Doğum yapan yedi kadından biri, bu sorunu yaşamaktadır. Depresyon tanısı konan kadınların yaklaşık yarısı, belirtilerini gebelik sırasında yaşamaya başlamış olabilir. Siz de lohusa depresyonu belirtileri gösterdiğinizi düşünüyorsanız ya da tanı konduysa, yalnız olmadığınızı ve zamanla kendinizi çok daha iyi hissedeceğinizi bilin. Lohusa depresyonu ne kadar sürer? Ne zaman sona ereceği, kişisel durumunuz ve doktorunuzun tedavi planına bağlıdır. Bazı kadınlarda semptomlar birkaç hafta içinde doruğa ulaşıp, 3 ila 12 ay daha sürebilir. Erken tedavi görmek semptomlarınızla daha iyi baş edebilmenize ve sorunu daha erken çözmenize yardımcı olabilir. Lohusa depresyonu, “annelik hüznü” ile karıştırılmamalıdır. Annelik hüznünde üzüntü, ağlama, endişe ya da uyku sorunları gibi belirtiler daha az şiddetlidir. Bu daha hafif belirtiler tipik olarak doğumdan sonraki birkaç gün içinde başlayıp genellikle birkaç hafta sonra sona erer. Bu duyguları yaşarken kendinizi gerçekten üzgün hissedebilirsiniz, ama çok kısa bir süre içinde geçeceklerinden emin olabilirsiniz. Lohusa depresyonu ayrıca, halüsinasyon gibi çok daha şiddetli belirtileri olan doğum sonrası psikozuyla da karıştırılmamalıdır.

Depresyon tedavisinde psikoterapi, ilaçlar ve beyin uyarımı teknikleri kullanılır. Etkin bir tedavi ile haftalar içinde kısmi düzelme, 2-4 ay aralığında da tam düzelme elde edilebilir. Hafif şiddetteki depresyonda psikoterapi, majör stresörün ortadan kalkmasıyla birlikte, tek başına yeterli olabilir. Ayaktan takip edilen orta şiddette bir hastada ise, psikoterapiyle birlikte ilaç tedavisi ya da Mevsimsel depresyonda Fototerapi de uygulanır. İstenen düzelme elde edilemezse ikinci aşamada güçlü bir “beyin uyarım tekniği” olan Manyetik Uyarım Tedavisi (TMU) kullanılabilir. Ağır durumlarda, intihar riski olan hastalarda hastaneye yatış yapılır ve yoğun bireysel psikoterapi, gerekli durumlarda eş/aile terapisi ve yanında biyolojik tedaviler uygulanır. İlaç ve beyin uyarım teknikleri (TMU, Elektrokonvülsif Tedavi-EKT) yanı sıra, bazı ilaçların damar yoluyla verilmesi gibi farklı tedavi yöntemleri de kullanılabilir. Tedavi ilk kez depresyon geçirenlerde en az altı ay sürdürülür, sonra kişinin durumuna göre sonlandırma planı yapılabilir. Birkaç kez depresyon geçiren hastalarda ise tedavinin koruyucu amaçlı daha uzun yıllar sürdürülmesi önerilmektedir. Standart tedavilerle yanıt alamadığımız depresyon hastalarında ağırlıklı olarak Ketamin Infuzyon tedavisi uygulanır.

İlişki ve evlilik terapisi; bireysel psikoterapiden farklı olarak, aile/ilişki dinamiklerine ve bu dinamiklerin psikolojik iyilik hali üzerindeki etkilerine odaklanır. Psikoterapist ve eşler arasında karşılıklı güven, şeffaflık ilişkisi sağlanır ve psikoterapist eşlere eşit mesafede yaklaşır. Koşulsuz olumlu kabul ile eşlerin kendilerini güvenli bir ortamda, yargılanmış hissetmeden açması sağlanır.

Psikoanalitik yaklaşım, danışanların zihinsel süreçlerinin, bilinç dışı unsurları ile bağlantılarını ortaya çıkarmaya çalışır. Çalışma alanı genellikle bilinç dışı süreçler ve çocukluk çağı kayıtlarıdır. Psikanaliz diye de adlandırılan bu yaklaşımda, haftada en az iki kez olmak üzere 45 dakika seans gerçekleştirilir. Seanslarda danışandan tüm zihninden geçenleri, bir sınırlama, sansürleme ve gizleme olmadan “serbest çağrışım” şeklinde anlatması beklenir. Bu çağrışımlar psikanalitik çalışmanın malzemesidir. Psikanalist ve danışan, bu çağrışımlarda ortaya çıkanlar üzerine beraberce çalışırlar.

Cinsel terapi, cinsel sorunlar konusunda eğitim almış deneyimli psikiyatrist ve psikologlar tarafından cinsel sorunları olan birey ya da çiftlere uygulanan bir tür kognitif davranış tedavisidir. İnsan davranışı ve cinselliği bedensel, psikolojik, sosyal koşullardan etkilenir.